Sevr antlaşmasında boğazlarla ilgili hangi maddeler var?

Sevr Antlaşması'nın Boğazlar bölümü, Osmanlı İmparatorluğu'nun stratejik su yolları üzerindeki egemenlik haklarını nasıl uluslararası kontrol mekanizmalarına devrettiğini ortaya koymaktadır. İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın silahsızlandırılması, tarafsız bölge ilan edilmesi ve geçişlerin uluslararası komisyon denetimine bırakılması gibi düzenlemeler, antlaşmanın Osmanlı devlet yapısı üzerindeki ağır etkilerini gözler önüne seriyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Sevr Antlaşması'nda Boğazlarla İlgili Maddeler

Sevr Antlaşması, 10 Ağustos 1920'de Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanmış ve Türkiye'nin bağımsızlık mücadelesi sonucunda uygulanmamış bir antlaşmadır. Antlaşmanın Boğazlarla ilgili hükümleri, özellikle İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın kontrolünü ve uluslararası statüsünü düzenlemektedir. İşte bu maddelerin detaylı açıklaması:

1. Boğazların Uluslararası Kontrolü

Antlaşma, Boğazların silahsızlandırılmasını ve tarafsız bir bölge olarak ilan edilmesini öngörüyordu. Bu, Osmanlı Devleti'nin Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını büyük ölçüde sınırlandırıyordu.
Boğazların yönetimi, "Boğazlar Komisyonu" adı verilen uluslararası bir komisyona devrediliyordu. Bu komisyon, İtilaf Devletleri'nin hakim olduğu bir yapıda olacak ve Boğazlardan geçişleri düzenleyecekti.

2. Geçiş Serbestisi ve Güvenlik

Antlaşma, barış zamanında ve savaş zamanında Boğazlardan geçiş serbestisini garanti altına alıyordu. Tüm devletlerin ticaret ve savaş gemileri, Boğazlardan serbestçe geçebilecekti, ancak bu geçişler Boğazlar Komisyonu'nun denetiminde olacaktı.
Güvenlik amacıyla, Boğazların her iki yakasında belirli bölgelerde askeri tesislerin kurulması yasaklanıyor veya sınırlandırılıyordu. Bu, Osmanlı'nın bölgedeki savunma kabiliyetini zayıflatmayı amaçlıyordu.

3. Osmanlı Egemenliğinin Sınırlandırılması

Osmanlı Devleti, Boğazlar bölgesinde askeri faaliyetlerde bulunamayacak ve bölgenin güvenliği büyük ölçüde İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacaktı. Bu, Osmanlı'nın başkenti İstanbul'un güvenliğini de riske atıyordu.
Antlaşma, Boğazların çevresindeki topraklarda Osmanlı yönetiminin yetkilerini kısıtlıyor ve bölgenin uluslararası statüye tabi olmasını sağlıyordu.

4. Ticari ve Askeri Amaçlar

Boğazlar, uluslararası ticaret için serbest bir su yolu olarak tanımlanıyordu. Bu, İtilaf Devletleri'nin ekonomik çıkarlarını korumak ve bölgedeki etkilerini artırmak içindi.
Askeri açıdan, Boğazların kontrolünün İtilaf Devletleri'ne bırakılması, onların Karadeniz'e ve diğer bölgelere erişimini güvence altına alıyordu. Bu, özellikle Rusya'ya karşı stratejik bir avantaj sağlıyordu.

Sonuç ve Etkiler

Sevr Antlaşması'nın Boğazlarla ilgili maddeleri, Osmanlı Devleti'nin egemenliğini ciddi şekilde zayıflatmış ve uluslararası bir kontrol mekanizması getirmiştir. Ancak, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başarıya ulaşması ve 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile bu hükümler geçersiz kılınmıştır. Lozan Antlaşması'nda Boğazların statüsü yeniden düzenlenmiş ve Türkiye'nin hakları kısmen geri verilmiştir. Sevr, Türk tarihinde "ölüm fermanı" olarak anılmış ve milli mücadelenin temel motivasyon kaynaklarından biri olmuştur.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap