Mısır meselesi ve boğazlar sorunu nedir, kısaca açıklayabilir misin?

Mısır Meselesi, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın başlattığı ayaklanma ve bu ayaklanmanın uluslararası bir soruna dönüşmesiyle ortaya çıkan bir dizi olaydır. Kısaca şöyle açıklanabilir:

• Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Osmanlı yönetimine karşı isyan ederek Suriye ve Anadolu'ya ilerledi.
• Osmanlı ordusunun yenilgiye uğraması üzerine, Osmanlı Devleti Rusya'dan yardım istemek zorunda kaldı.
• Bu durum, İngiltere ve Fransa gibi diğer Avrupa devletlerinin müdahalesine yol açtı, çünkü Rusya'nın Osmanlı üzerindeki etkisini artırmasından endişe duyuyorlardı.
• 1833'te Kütahya Antlaşması ile Mısır özerklik kazandı, ancak sorun 1840 Londra Antlaşması'yla çözüldü ve Mısır'ın Osmanlı'ya bağlı kalması sağlandı.

Bu mesele, Osmanlı'nın iç işlerine yabancı müdahalelerin arttığını gösteren önemli bir örnektir.

Boğazlar Sorunu, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolü ve bu boğazlardan geçişlerin düzenlenmesi konusunda Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupa devletleri arasında yaşanan anlaşmazlıkları ifade eder. Kısaca şu şekilde özetlenebilir:

• Boğazlar, stratejik öneme sahip olduğundan, Rusya, Karadeniz'den Akdeniz'e çıkış için burayı kontrol etmek istiyordu.
• Diğer Avrupa devletleri, özellikle İngiltere ve Fransa, Rusya'nın bu bölgede güçlenmesini engellemeye çalıştı.
• 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile boğazlar, barış zamanında yabancı savaş gemilerine kapalı tutuldu, bu Osmanlı'nın egemenliğini kısmen korudu.
• Bu sorun, I. Dünya Savaşı sonrasında Lozan Antlaşması (1923) ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936) ile Türkiye'nin lehine çözüldü, boğazların kontrolü Türkiye'ye bırakıldı.

Boğazlar Sorunu, uluslararası ilişkilerde güç dengesinin önemini vurgulayan tarihi bir konudur.