Boğazlar uluslararası sorun haline ilk hangi antlaşma ile gelmiştir?

Boğazlar, Karadeniz ve Akdeniz arasında stratejik bir geçiş noktası oluşturması nedeniyle tarih boyunca uluslararası ilişkilerin önemli bir parçası olmuştur. Bu bağlamda, Boğazlar'ın uluslararası bir sorun haline gelmesinde etkili olan ilk antlaşma, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması'dır. Bu antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınmasını sağlarken, aynı zamanda Boğazlar üzerindeki kontrolün nasıl olacağına dair önemli düzenlemeler içermektedir.

Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alandaki ilk önemli antlaşması olup, yeni Türk devletinin sınırlarını belirlemiştir. Bu antlaşma ile birlikte Boğazlar, Türkiye'nin egemenliği altında olan bir bölge olarak tanınmış, ancak uluslararası seferler ve ticaret açısından önemli bir geçiş yolu niteliği taşımaya devam etmiştir. Antlaşma, Boğazlar üzerinde çeşitli düzenlemeler getirerek uluslararası deniz trafiğinin güvenliğini sağlama amacını gütmüştür.

Lozan Antlaşması'nın Boğazlar ile ilgili en önemli maddeleri şunlardır:

• Boğazların Türkiye'ye ait olduğu kabul edilmiştir.
• Boğazlardan geçiş hakkı, belirli koşullar altında uluslararası gemilere tanınmıştır.
• Boğazlar, Türkiye tarafından denetlenecek ancak uluslararası sularda geçiş serbestliği sağlanacaktır.

Bu maddeler, Boğazlar'ın sadece Türkiye'nin egemenliği altında değil, aynı zamanda uluslararası bir statüye sahip olduğunu göstermektedir. Böylece, Lozan Antlaşması ile Boğazlar uluslararası bir sorun haline gelmiştir.

Lozan Antlaşması'ndan sonra Boğazlar ile ilgili çeşitli uluslararası gelişmeler yaşanmıştır. 1936 yılında imzalanan Montreux Boğazlar Sözleşmesi, Boğazlar üzerindeki uluslararası hukuki durumu yeniden düzenlemiş ve Türkiye'ye Boğazlar üzerindeki kontrolünü güçlendirmiştir. Bu sözleşme ile birlikte, Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki hakları daha da belirginleşmiş ve uluslararası deniz trafiği üzerindeki denetimi artırılmıştır.

Günümüzde Boğazlar, hem stratejik hem de ekonomik açıdan büyük bir öneme sahiptir. Enerji taşımacılığı, ticaret yolları ve askeri stratejiler açısından kritik bir konumda bulunmaktadır. Bu nedenle, Boğazlar ile ilgili uluslararası ilişkiler, geçmişten günümüze kadar süregelen bir tartışma konusu olmuştur.

Sonuç olarak, Boğazlar uluslararası sorun haline ilk olarak Lozan Antlaşması ile gelmiş olup, bu antlaşma Boğazlar üzerindeki egemenliği ve uluslararası geçiş haklarını düzenleyerek tarihsel bir dönüm noktası oluşturmuştur.