Boğazda çıkan şişlik neden oluşur, ne anlama gelir?

Boğazda şişlik, boyun bölgesinde hissedilen bir rahatsızlık olup, genellikle lenf bezlerinin büyümesi, enfeksiyonlar veya diğer tıbbi durumlardan kaynaklanır. Bu şişlikler bazen ağrılı, bazen de ağrısız olabilir ve altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşte boğazda şişliğin yaygın nedenleri ve ne anlama gelebileceği hakkında detaylı bir açıklama:

Enfeksiyonlar, boğazda şişliğin en sık görülen nedenidir. Vücut, enfeksiyonla savaşmak için lenf bezlerini aktive eder, bu da şişmeye yol açar.

• Viral enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, mononükleoz (öpücük hastalığı) gibi durumlar lenf bezlerinin şişmesine neden olabilir.
• Bakteriyel enfeksiyonlar: Strep boğaz (beta mikrobu), bademcik iltihabı veya diş enfeksiyonları şişlik yapabilir. Özellikle streptokok bakterileri, boğaz ağrısı ve şişlikle seyreder.
• Diğer enfeksiyonlar: Tüberküloz veya HIV gibi sistemik enfeksiyonlar da boğaz bölgesinde şişliğe yol açabilir.

Lenf bezleri, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve enfeksiyonlarla savaşırken şişebilir. Boğaz bölgesindeki lenf bezleri, boynun yanlarında veya çene altında hissedilir.

• Reaktif lenfadenopati: Genellikle geçici olup, enfeksiyon sonrası kendiliğinden iyileşir.
• Kronik lenfadenopati: Uzun süreli şişlikler, altta yatan otoimmün hastalıklar veya nadiren lenfoma gibi ciddi durumların işareti olabilir.

Tiroit bezi, boynun ön kısmında yer alır ve hormonal düzensizlikler şişliğe neden olabilir.

• Guatr: Tiroit bezinin büyümesi sonucu oluşan şişlik, genellikle iyot eksikliği veya Hashimoto tiroiditi gibi durumlarla ilişkilidir.
• Tiroit nodülleri: Tiroit bezinde iyi huylu veya kötü huylu nodüller şişlik yapabilir. Çoğu nodül iyi huylu olsa da, doktor kontrolü önemlidir.

Alerjiler, vücudun belirli maddelere (polen, besinler, ilaçlar) verdiği aşırı tepki sonucu boğazda şişlik oluşturabilir.

• Anjioödem: Alerjik reaksiyonlar bazen boğaz dokusunda hızlı şişmeye neden olur, bu da nefes darlığına yol açabilir ve acil müdahale gerektirebilir.

Boyun bölgesine alınan darbeler, yanıklar veya cerrahi müdahaleler sonrası şişlik gelişebilir. Bu durum genellikle geçicidir ve iyileşme sürecinde azalır.

Nadiren de olsa, boğazdaki şişlikler iyi huylu veya kötü huylu tümörlerin belirtisi olabilir.

• İyi huylu tümörler: Lipom veya kistler gibi yapılar şişlik yapabilir ve genellikle tehlikeli değildir.
• Kötü huylu tümörler: Lenfoma, tiroit kanseri veya baş-boyun kanserleri şişlikle kendini gösterebilir. Şişlik sert, ağrısız ve zamanla büyüyorsa, doktora başvurmak önemlidir.

Bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırması sonucu oluşan hastalıklar, boğazda şişliğe neden olabilir.

• Romatoid artrit veya lupus gibi durumlar, lenf bezlerinin kronik olarak şişmesine yol açabilir.

Boğazdaki şişlik, çoğunlukla basit enfeksiyonlar veya geçici durumlardan kaynaklanır ve endişe verici değildir. Ancak, aşağıdaki belirtiler eşlik ediyorsa, ciddi bir sorunun işareti olabilir ve tıbbi değerlendirme gerektirir:

• Şişliğin 2-3 haftadan uzun sürmesi ve büyümesi
• Ateş, gece terlemeleri veya açıklanamayan kilo kaybı
• Nefes darlığı veya yutma güçlüğü
• Sert, hareket etmeyen ve ağrısız bir kitle
• Ses kısıklığı veya boyunda uyuşma

Genel olarak, boğazda şişlik basit bir soğuk algınlığından ciddi hastalıklara kadar geniş bir yelpazede anlam taşıyabilir. Doğru teşhis için bir doktora danışmak ve gerekirse kan testleri, ultrason veya biyopsi gibi tetkikler yaptırmak önemlidir. Erken müdahale, birçok durumda tedavi başarısını artırabilir.