Boğaz altında şişlik neden oluşur ve ne anlama gelir?

Boğaz altında (genellikle boynun ön veya yan kısımlarında) şişlikler sık karşılaşılan bir durumdur ve çoğunlukla endişe verici olsa da, her zaman ciddi bir soruna işaret etmez. Şişliğin yeri, büyüklüğü, ağrılı olup olmaması ve eşlik eden diğer belirtiler, nedenini anlamada önemli ipuçları sağlar. İşte boğaz altında şişliğin yaygın nedenleri ve ne anlama gelebileceği:

En sık görülen nedenlerdendir. Vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan lenf bezleri, özellikle boğaz enfeksiyonları, soğuk algınlığı, diş enfeksiyonları veya kulak iltihabı gibi durumlarda şişer.

• Genellikle ağrılı, yumuşak ve hareketli şişlikler şeklindedir.
• Enfeksiyon geçtikten sonra birkaç hafta içinde küçülür.

Tiroid bezinin büyümesi (guatr) veya tiroid nodülleri, boynun ön kısmında şişliğe neden olabilir.

• Guatr, iyot eksikliği, Hashimoto tiroiditi veya Graves hastalığı gibi durumlardan kaynaklanabilir.
• Tiroid nodülleri genellikle iyi huyludur, ancak bazı durumlarda kontrol gerektirir.

Boğaz bölgesindeki çeşitli enfeksiyonlar şişlik yapabilir.

• Bademcik iltihabı (tonsilit), farenjit veya epiglotit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları.
• Diş apsesi veya tükürük bezi enfeksiyonları (kabakulak gibi).

Boyun bölgesinde doğuştan veya sonradan oluşan kistler şişlik yapabilir.

• Tioglossal kist: Doğuştan gelen, genellikle orta hatta yer alan bir kist.
• Brankial kist: Doğuştan gelen, boynun yan tarafında görülen kist.

Tükürük bezlerinde taş oluşumu (sialolitiazis) veya enfeksiyon (sialadenit) şişliğe neden olabilir.

• Özellikle yemek yerken ağrı ve şişlik artar.

Boyun bölgesine alınan bir darbe veya zedelenme sonucu doku hasarı ve şişlik oluşabilir.

Lipom (yağ bezesi), fibrom gibi iyi huylu oluşumlar boyunda şişlik yapabilir.

• Genellikle yumuşak, ağrısız ve yavaş büyüyen kitlelerdir.

Nadir olmakla birlikte, boyundaki şişlikler bazı kanser türlerinin belirtisi olabilir.

• Lenfoma, tiroid kanseri, baş-boyun kanserleri veya başka organlardan yayılmış (metastatik) kanserler.
• Şişlik genellikle sert, ağrısız, hızlı büyüyen ve çevre dokuya yapışık hissedilebilir.
• Kilo kaybı, gece terlemesi, sürekli yorgunluk gibi diğer belirtiler eşlik edebilir.

Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir doktora görünmek önemlidir:

• Şişlik 2-3 haftadan uzun süredir devam ediyorsa veya büyüyorsa.
• Şişlik sert, hareket ettirilemiyorsa ve ağrısızsa.
• Yutma güçlüğü, nefes darlığı veya ses kısıklığı gibi belirtiler eşlik ediyorsa.
• Açıklanamayan kilo kaybı, gece terlemeleri veya sürekli ateş varsa.
• Ciltte kızarıklık veya renk değişikliği varsa.

Doktorunuz öncelikle fizik muayene yapacak, şişliğin özelliklerini değerlendirecektir. Gerekirse:

• Kan testleri (enfeksyon varlığını araştırmak için),
• Ultrason, BT (bilgisayarlı tomografi) veya MR gibi görüntüleme yöntemleri,
• İnce iğne aspirasyon biyopsisi (şişlikten örnek alınması) gibi yöntemlerle tanı konulur.

Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Basit enfeksiyonlar için antibiyotikler, viral enfeksiyonlar için destekleyici tedaviler, kist veya tümörler için ise cerrahi müdahale gerekebilir.

Sonuç olarak, boğaz altındaki şişliklerin çoğu zararsız nedenlerden kaynaklansa da, ciddi bir durumun işareti de olabileceğinden, özellikle uzun süreli veya endişe verici özellikteki şişlikler için mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. Erken teşhis ve tedavi her zaman en iyi sonucu verir.